Niet geschikt om lief te hebben

Alex Boogers - Alleen met de goden

He, da's bijzonder.Tegenwoordig lijken steeds meer omslagafbeeldingen rechtstreeks uit een beeldbank te komen. Bij dit boek is er tenminste werk van gemaakt: een jongetje dat een pitbullachtige hond knuffelt, op de achtergrond jarenzestigflats. Dat alles binnen het contour van een ouderwetse typemachine. Op het achterplat een korte samenvatting en de bekende citaten uit de pers (altijd volmondig positief, dus die lees ik gemakshalve nooit. Ik kan die aanbevelingen onderhand wel dromen) en een foto van de schrijver. Typische man, ziet er een beetje uit als een maffioso. Een vechter, dat is zeker. Scherpe kop, duur pak, dure lederen bank, dure vechthond die zich verveeld gapend omdraait. Het lijkt me iemand die flink is opgeklommen, het is niet vanzelfsprekend dat hij hier zit. Dat straalt hij voor mij tenminste uit. Ik ben benieuwd.

Aaron Bachman komt uit een achterbuurt van Rotterdam en groeit op in een nabijgelegen stad, die hij niet anders aanduidt dan 'het naamloze gat'. Zijn vader drinkt en werkt, zijn moeder rookt, vloekt, scheldt, schreeuwt en slaat. Als zijn vader in de voordeur van hun flat een man doodslaat en daardoor in de gevangenis belandt, moet Aaron het in zijn eentje rooien met zijn moeder. Dat gaat niet gemakkelijk, ze geeft hem meer slaag dan boterhammen. Aaron vindt een baantje bij een dierenasiel, met het daar verdiende geld kan hij beurtelings bij de Chinees of bij de patatzaak zijn honger stillen. 

Klappen krijgt hij genoeg, is het niet van zijn moeder, dan is het wel van de kinderen op school of uit de buurt. Want als zoon van een moordenaar en als Jood heeft hij die klappen gewoon verdiend. Jood? Hoezo? Nee hoor, Aaron is genoemd naar Elvis Presley, wiens tweede naam Aaron is. En de naam Bachman kan misschien van Joodse origine zijn, maar dat is al generaties terug vergeten. Maar mensen hebben meestal al snel een vooroordeel klaar en kijken nou eenmaal niet verder. 

Het boek leest als een trein, ik word helemaal in het verhaal meegezogen. Het speelt grotendeels in de jaren tachtig, een tijd die ik nog goed ken. Veel herkenbaars komt voorbij. Boogers schrijft rauw en direct, hij zit zijn personages dicht op de huid waardoor het verhaal echt bij me binnenkomt. Het ontroert me, ik voel met Aarons ellende mee. Ik zou hem het liefst een dikke knuffel geven en uit die gribus halen, maar ik betwijfel of hij dat zou waarderen. Knuffelen is ook iets dat je moet leren. Boogers' beschrijvingen zijn beeldend, ik 'zie' het verhaal voor me gebeuren. Ook de karakters komen echt tot leven. Ik houd hier wel van.

In deze coming-of-age roman zien we hoe Aaron zich aan zijn milieu probeert te ontworstelen en hoe moeilijk dat soms is. Wil hij naar de mavo? "Ach, dat is niks voor die jongen. Laat hem maar naar de LTS gaan, dat doen andere jongens uit deze buurt ook", zeggen leerkrachten keer op keer. Zelfs als hij eenmaal op die mavo zit, wordt hem dat nog voorgehouden. 

Aaron: "Ik heb nog nooit iemand gekend die tegen mij zei dat ik bestond uit mogelijkheden in plaats van beperkingen (...) Ik wil aan de wereld laten zien dat ik er toe doe, ik wil iets tot stand brengen dat er toe doet." 

Hoe jong hij ook is, Aaron staat goedbeschouwd moederziel alleen in het leven. Aansluiting heeft hij bijna nergens, niet in zijn familie en niet bij zijn klasgenoten, alleen een enkele vriend begrijpt hem soms een beetje. En dan is er Otis, de killer-pitbull uit het asiel die hem onvoorwaardelijk trouw is maar waarover mensen óók hun vooroordelen paraat hebben.
Pas als Aaron gaat kickboksen verandert er iets. Hij pakt het bloedserieus aan en zijn trainer heeft zoveel vertrouwen in hem, dat hij ook zorgt dat Aaron gezonde maaltijden krijgt en dat er geld is om zijn school af te maken. Eigenlijk neemt deze trainer de rol over van Aarons vader, die sinds hij in de gevangenis zit steeds meer uit zijn rol valt. Ook een leraar van de mavo en Aarons opa, die altijd voor zijn werk in het buitenland zit, krijgen gaandeweg een stukje vaderrol. Want dat is waar Aaron steeds naar op zoek is: naar een vader. 

Dat las ik ook al op het achterplat: verstoorde familie-relaties, liefde en verlating, vechten om te overleven, schrijven om te groeien, zoektocht naar zijn vader. Maar ik kan er nog wel een aan toevoegen: de onvoorwaardelijke trouw van een kind aan zijn ouder. De moeder van Aaron is goedbeschouwd als moeder geen knip voor haar neus waard, maar als puntje bij paaltje komt zal Aaron het altijd voor haar op blijven nemen. Het klinkt misschien ongeloofwaardig, maar ik wéét dat het vaak zo werkt. Kinderen zijn nou eenmaal enorm loyaal en hondstrouw. Aaron excuseert zijn moeders gedrag regelmatig. Hij blijft maar herhalen dat zijn moeder er ook niks aan kan doen, de omstandigheden hebben haar zo gemaakt.

Intussen schrijft Aaron alles van zich af, dat doet hij al sinds zijn negende. Ergens wil hij schrijver worden, maar hij beseft niet eens dat zoiets een beroep kan zijn en hij weet al helemaal niet hoe hij zoiets aan moet pakken. In plaats daarvan wordt hij professioneel kickbokser. Hij blijkt daarin zo goed te zijn dat hij in no-time de wereldtitel op zijn naam heeft staan. Het geeft hem de mogelijkheid om zich los te worstelen uit zijn milieu en om door te leren. Toch komt hij ook daarbij zichzelf nog vaak tegen, want met zijn achtergrond kost het hem nog heel wat moeite om te leren mensen te vertrouwen, of om zich voor iemand open te stellen of zelfs lief te hebben. Want zoals Aaron het zelf zegt: "Wij zijn niet geschikt om lief te hebben".

Ergens in de eerste helft van dit boek kreeg ik al het idee dat dit een autobiografisch verhaal is, dat idee wordt steeds sterker. Ik ken deze schrijver niet. Dat is toch wel vreemd, vooraan in het boek zie ik dat hij eerder al zeven boeken publiceerde. Ik krijg steeds meer de neiging hem te googlen, ik wil weten hoe dicht dit verhaal bij hem staat. Zoals hij het schrijft, lijkt het heel erg van binnenuit geschreven. Een buitenstaander schrijft zo niet over mensen aan de rand van de samenleving, een buitenstaander kan nooit zo de beleving van het kickboksen verwoorden. Maar neen, ik houd me in. Ik wil eerst dit boek uitlezen, onbevooroordeeld.

En dan is het boek uit, in één ruk. Bij een pil van 519 pagina's zegt dat misschien méér over het boek, dan een herhaling van alle loftuitingen die er al over gepubliceerd zijn en die ik vond toen ik mezelf eindelijk toestond Boogers te googlen.
Mijn idee blijkt deels te kloppen: dit boek schurkt inderdaad erg tegen Boogers eigen leven aan, maar toch is het beslist anders. Veel elementen zijn herkenbaar uit zijn biografie, maar hij herschrijft en herschikt ze, voegt er zaken aan toe en componeert tenslotte een heel nieuw verhaal. Daarin is hij heel puur, heel eerlijk en vooral heel kwetsbaar. Chapeau!
Ook enkele eerdere boeken van Boogers zijn gebaseerd op zijn eigen leven, maar in Alleen met de goden komt alles samen. Dit is zijn magnum opus. 

Het boek gaat overigens niet alleen over de geschiedenis van Aaron Bachman, Boogers verwerkt er ook zijn levensvisie, zijn wereldvisie en andere gedachten doorheen. Zoals bijvoorbeeld die regelmatig terugkerende uitspraak dat mensen vaak verkeerde conclusies trekken op basis van een eerste indruk.

Ik denk nog eens terug aan mijn eerste indruk van die foto op het achterplat en grinnik.

Nee, toch zit ik er soms bij zo'n eerste indruk nog niet zo ver naast. 

GELEZEN:

titel: Alleen met de goden

auteur: Alex Boogers

genre: roman

verschenen: 23 februari 2015

uitgever: Podium

Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor literatuur

Lees hier wat andere boekbloggers ervan vonden