Ik blog nooit in opdracht, maar wel op verzoek. De meeste boeken die ik hier bespreek heb ik met zo'n verzoek gekregen van de uitgevers. Dat betekent niet dat
zij -of wie dan ook- enige invloed kunnen uitoefenen op de inhoud van dit blog. Ik blog gewoon zoals ik er zelf over denk.

Reacties? Graag! Ik stel het zeker op prijs als mensen de moeite nemen om te reageren.
Heb jij ook een weblog over boeken? Ik ben nieuwsgierig, dus laat gerust een linkje achter in jouw reactie.


maandag 30 januari 2017

Zo gedateerd en toch zo herkenbaar

Edna Ferber - Het purperen land







Nu eens geen nieuw boek, maar een van bijna 100 jaar oud. Dankzij dodeschrijversclub Schwob (die toevoeging is niet van mij, maar van de VPRO) is er weer aandacht voor bijna vergeten boeken die te mooi zijn om echt te vergeten, daarom bracht Nieuw Amsterdam vorige maand een nieuwe vertaling uit van So Big, het boek waarvoor Edna Ferber in 1925 de Pulitzer Prize ontving. 

Het verhaal is in bepaalde opzichten oud, maar tegelijkertijd nog steeds sprankelend. Op sommige plaatsen valt me zelfs op dat sommige denkbeelden uit de jaren 20 nog steeds modern aanvoelen, maar datzelfde heb ik bij wel meer boeken uit het interbellum. Soms lijkt het mij of de crisisjaren en de Tweede Wereldoorlog de samenleving op een aantal punten decennia ver terug heeft geworpen in de tijd en we daar pas sinds de jaren zestig of zo weer uit krabbelden. 

Maar dat terzijde. Laten we het over het boek hebben:
Als haar vader eind 19e eeuw onverwacht overlijdt, moet de levenslustige en elegante Selina Peake zelf de kost gaan verdienen. Als onderwijzeres gaat zij lesgeven in High Prairie, een kleinburgerlijk plattelandsstadje in de buurt van Chicago. De bevolking bestaat vooral uit groentetelers, immigranten uit Nederland die hun koppige eigenzinnigheid en vaste gewoonten hebben meegebracht naar hun nieuwe vaderland. Selina's liefde voor kunst en muziek en haar oog voor esthetica kan ze hier maar beter voor zich houden. De bewoners van High Prairie lachen haar bijvoorbeeld vierkant uit als Selina haar omgeving beschrijft in kleuren en namen die de bewoners nog nooit hebben gehoord. (De Nederlandse titel Het purperen land is zo'n beschrijving die Selina gaf.) 

Zogroot
Voor Selina het zelf goed en wel in de gaten heeft, trouwt ze uit een soort medelijden met boer Pervus DeJong. Het is een starre maar niet onvriendelijke man, die het boerenbedrijf wil runnen zoals hij het met de paplepel kreeg ingegeven. Wars van elke nieuwigheid of landbouwhervorming blijft hij doorploeteren, met zijn harde werken kan hij nauwelijks zijn gezin onderhouden. 
Selina en Pervus krijgen een zoon, Dirk. Als je het kindje vraagt hoe groot hij is, wijst hij "Zo groot", dat levert hem al snel de bijnaam Zogroot DeJong op, waar het oorspronkelijke boek de titel So Big aan ontleent.
Pervus overlijdt jong, Selina wil het verder in haar eentje rooien en dat is niet gebruikelijk binnen deze gemeenschap waar vrouwen in de keuken thuishoren en vooral niet zelf moeten nadenken of hun stem laten horen.

Ferber beschrijft hoe Selina met vallen en opstaan haar eigen weg vindt door deze harde en stugge plattelandsgemeenschap en hoe ze -vooral ook door de financiële ondersteuning van een oude kennis- haar landbouwideeën verwezenlijkt en haar boerenbedrijf tot grote bloei brengt. Zoon Dirk aka Zogroot groeit op, gaat studeren en krijgt alle kansen die moeder hem toewenst omdat ze die zelf nooit heeft gehad. 
En dan...

Einde
Dan is het boek uit. Zomaar. Ineens. Midden in de handeling.
Vele boeken hebben een open einde, maar zo abrupt als hier heb ik het nog nooit meegemaakt. Ferber werkt niet eens naar een zweem van afronding toe, ze laat gewoon de pen uit haar hand vallen. 

Wat Ferber wel goed heeft gedaan, is het beschrijven van de ontwikkeling van een jong meisje tot een rijpe vrouw op leeftijd, met alle ups en downs die dat meebrengt. Ook de maatschappelijke en sociale ontwikkelingen tussen pakweg 1880 en 1920 tekent ze mooi. 
Ferber laat zien hoe Selina alleen maar sterker wordt, doordat ze elke stap voorwaarts heeft moeten bevechten, terwijl Dirk alles in de schoot geworpen krijgt en zich daardoor heel wat karakterlozer en slapper ontwikkelt. 
Dit moraliserende hoort erg bij de tijd van dit boek, vind ik: 'wie hard werkt, oprecht en eerlijk is, wordt aan het einde altijd beloond'. Was het leven maar zo eenduidig en gemakkelijk.  

Conclusie: een mooi en soms gedateerd verhaal, dat toch nog steeds de moeite waard is, enerzijds door de beschrijvingen van Ferber, anderzijds om ons te helpen herinneren dat bepaalde maatschappelijke vanzelfsprekendheden niet altijd zo vanzelfsprekend zijn geweest.


GELEZEN:
titel: Het purperen land
oorspronkelijke titel: So Big
auteur: Edna Ferber
genre: roman
publicatiedatum: 7 december 2016
oorspronkelijke publicatie: 1925 
uitgever: Nieuw Amsterdam 

Dit boek las ik in het kader van Een perfecte dag voor literatuur
Binnenkort lees je hier wat andere boekbloggers ervan vonden



Geen opmerkingen: